هاکی روی یخ ورزشی گروهی بوده که در آن هاکی بازان با چوب های خود سعی در عبور دادن توپ هاکی (Hockey Puck) از خط دروازه تیم حریف و کسب امتیاز برای تیم خودی را دارند. تعداد بازیکنان درون زمین شش نفر و به صورت یک دروازه بان و پنج بازیکن می باشد. رشته هاکی روی یخ در کانادا، آمریکا، روسیه، اروپای مرکزی و شرقی جزو رشته های ورزشی بسیار پر طرفدار می باشد.

فدراسیون بین المللی هاکی روی یخ (IIHF) یک هیئت مدیره رسمی برای این ورزش در سطح بین الملل بوده و مدیریت مسابقات جهانی و همچنین اعلام رنکینگ جهانی تیم ها در اختیارات این فدراسیون می باشد.

بالا ترین سطح برای هاکی روی یخ مردان و همچنین قوی ترین و معتبرترین لیگ در دنیا، لیگ ملی هاکی روی یخ آمریکای شمالی (NHL) می باشد. لیگ هاکی کنتینانتال (KHL) نیز جزو لیگ های معتبر و حرفه ای در روسیه و اغلب کشور های اروپای شرقی محسوب می شود.

رشته هاکی روی یخ در کانادا و ایالات متحده آمریکا و همچنین کشور های اروپایی با همان کلمه “هاکی” شناخته می شود چرا که در این کشورها اینلاین هاکی رواج چندانی نداشته و رشته هاکی فقط به شکل روی یخ رسمیت پیدا کرده است. در مقابل، در اغلب کشور های آسیایی که توسعه رشته هاکی بیشتر در حالت اینلاین صورت گرفته است هاکی را با دو شکل روی یخ و اینلاین به رسمیت می شناسند و به همین دلیل این رشته را با نام کامل “هاکی رو یخ” معرفی می کنند.

اغلب تاریخ نگاران بر این باور هستن که هاکی روی یخ از بازی های ساده چوب و توپ که در قرن 18 و 19 در انگلستان رواج داشته تکامل پیدا کرده است. اما توسعه ورزش هاکی روی یخ بیشتر در کانادا و در مونترال ایجاد شد، جایی که اولین مسابقه هاکی تاریخ، در تاریخ 3 مارس 1875 برگزار شد و تا کنون نیز مسابقات هاکی روی یخ البته به صورت کاملا حرفه ای، ادامه پیدا کرده است.

لیگ های آماتور در حدود سال 1880 شروع به فعالیت نمود و بعد از حدود 20 سال، لیگ حرفه ای هاکی روی یخ در سال 1900 به صورت رسمی افتتاح گردید. در سال 1902 لیگ هاکی پنسیلوانیا اغلب بازیکنان حرفه ای و بنام هاکی روی یخ را به کار گرفت تا از لحاظ اعتبار و جذابیت بازی ها، مورد توجه اغلب هاکی دوستان قرار بگیرد. در سال 1917 انجمن ملی هاکی در منترال تشکیل شد و بیشتر قوانین بازی هاکی روی یخ را اصلاح و مورد سازماندهی مجدد قرار داد و تا به امروز نیز تعداد زیادی از قوانین امروزی ثمره همان بازنویسی می باشد.

در حالی که ویژگی های عمومی بازی هاکی در هرجا که بازی شود یکسان می باشد، اما قوانین دقیق بسته به بازی در NHL و یا IIHF متفاوت می باشند.

همانطور که به آن اشاره کردیم بازی هاکی بین دو تیم شش نفره که متشکل از یک دروازه بان و پنج بازیکن بوده انجام می شود و هدف از بازی ، هدایت توپ هاکی (hockey Puck) به وسیله چوب هاکی و شلیک آن به سمت دروازه تیم حریف جهت به ثمر رساندن امتیاز با عبور پاک از خط دروازه می باشد. بازیکنان با محدودیت خاصی امکان هدایت پاک با سایر اعضای بدن خود را نیز دارند. آن ها ممکن است در یک لحظه پاک را در دست خود نگه دارند، استفاده از دست ها برای عبور توپ و دادن پاس به هم ممنوع می باشد مگر اینکه در منطقه دفاعی این عمل صورت گیرد.

شش بازیکن در هر تیم به صورت معمول به سه مهاجم، دو مدافع و یک دروازه بان تقسیم می شوند. سه بازیکن مهاجم اغلب به صورت یک بازیکن مرکزی و دو وینگر چپ و راست در کنار یکدیگر بازی می کنند. مدافعان نیز به صورت چپ راست و در کنار یکدیگر خط دفاعی تیم را تشکیل می دهند و با توجه به نوع چوبی که در دست می گیرند (گارد چپ یا گارد راست) در همان سمت بازی خواهند کرد. دروازه بانان نیز در محدوده ای که معمولا به رنگ آبی می باشد قرار گرفته و وظیفه محافظت از دروازه و جلوگیری از ورود Puck به درون دروازه را بر عهده دارند. در رشته هاکی تعویض ها در هر زمان از بازی مجاز می باشد. در قانونی جدید در لیگ حرفه ای NHL که از فصل 2005- 2006 به اجرا گذاشته شد، طی آن تیم ها در زمانی که بازی در جریان باشد، مجاز به تعویض یک خط به طور کامل نمی باشند و این تغییر فقط در زمان توقف بازی امکان پذیر می باشد.

در جریان بازی به طور کلی سه اتفاق می تواند باعث توفق بازی گردد: Offside، Icing و بیرون رفتن پاک از زمین مسابقه.

در قوانین IIHF هر تیم می تواند حداکثر 20 بازیکن و دو دروازه بان را در فهرست بازیکنان خود داشته باشد که این تعداد در NHL 18 بازیکن و 2 دروازه بان می باشد.

یک بازی حرفه ای شامل سه دوره بیست دقیقه ای می باشد و این بیست دقیقه فقط در زمان گردش بازی و در جریان بودن آن محاسبه می شود. البته زمان مسابقه در لیگ های تفریحی  وهمچنین لیگ نوجوانان کوتاه تر می باشند.

در هاکی روی یخ انجام برخی حرکات توسط بازیکنان منجر به نقض قوانین بازی شده و موجب جریمه بازیکن و یا تیم خاطی خواهد شد. در ساده ترین حالت بازیکن متخلف برای مدت مشخصی از بازی اخراج شده و در محوطه مخصوص بازیکنان اخراجی قرار خواهد گرفت و تیم او با یک بازیکن کمتر به بازی ادامه خواهد داد. تخلفات بسته به نوع آن ها بین 2 تا 5 دقیقه اخراج را به همراه می تواند داشته باشد.

دعوا در هاکی روی یخ

این عمل در حالی که به صورت رسمی در قوانین ممنوع اعلام شده است ولی در سطح حرفه ای NHL امری غیر معمول نبوده و به عنوان یک سنت در این رشته باقی مانده که این امر موجب انتقادات بسیار زیادی شده است. اگر یکی از بازیکنان حرفه ای تیم به سختی مورد ضربه قرار گیرد یا اینکه هر یک از بازیکنان تیم ضربه ای غیر جوانمردانه دریافت کند، دعوا شکل می گیرد.